Έφηβοι μαθητές: Άγχος για την επιστροφή στο σχολείο;

Πρώτη μέρα επιστροφής στο σχολείο και οι δυσκολίες δεν αφορουν μόνο τα πρωτάκια του Δημοτικού αλλά τους έφηβους μαθητές. Υπάρχουν έφηβοι μαθητές που μεταβαίνουν από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο ή από το Γυμνάστιο στο Λύκειο, που ξεκινούν τη γεμάτη απαιτήσεις και προσδοκίες της Γ΄Λυκείου, που άλλαξαν σχολείο, που βιώνουν μια δύσκολη εφηβεία ή αντιμετωπίζουν προβλήματα συμπεριφοράς, μαθησιακές δυσκολίες, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ντροπαλότητα, κοινωνική φοβία στις σχέσεις τους με τους συνομιλήκους κ.λπ.

Τι αγχώνει τους έφηβους μαθητές

Οι κυριότεροι παράγοντες που αγχώνουν τους έφηβους μαθητές είναι η σχολική απόδοση και η εισαγωγή σε κάποιο πανεπιστήμιο. Το σχολικό περιβάλλον είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικό και οι απαιτήσεις υψηλές, τόσο από τους γονεις όσο και από τους καθηγητές. Επιπρόσθετα, υπάρχει πίεση χρόνου, με πολλές δραστηριότητες που οι μαθητές πρέπει να αποδόσουν σε απαιτητικές δραστηριότητες, όπως ξένες γλώσσες, αθλητισμό, καλλιτεχνικά κ.ά. Αποτέλεσμα αυτού είναι η αύξηση των επιπέδων του άγχους και η εμφάνιση δυσλειτουργικών συμπεριφορών όπως κρίσεις πανικού, επιθετικότητα, καταθλιπτικά συμπτώματα κ.ά.

Πώς να αναγνωρίσετε το άγχος σε έναν έφηβο

Πώς μπορείτε να αναγνωρίσετε το άγχος στο έφηβο παιδί σας και πότε θα καταλάβετε ότι υπερβαίνει τα όρια; Τα κυριότερα συμπτώματα είναι:

• το γενικευμένο άγχος σε καταστάσεις που δεν το δικαιολογούν,
• οι υπερβολικές αντιδρασεις σε μία κατάσταση,
• οι κρίσεις πανικού,
• τα ψυχοσωματικά συμπτώματα (όπως έντονοι πονοκέφαλοι ή στομαχικές ενοχλήσεις),
• η απομόνωση και η απόσυρση,
• οι συχνές αϋπνίες,
• η πτώση της σχολικής απόδοσης,
• η θλίψη κ.ά.

Το άγχος επίσης επηρεάζει τις γνωστικές λειτουργίες του εφήβου και επιδρά στη σωματική του υγεία.

Φυσικά, το άγχος είναι μια φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού μας και μπορεί να λειτουργήσει και ως κίνητρο για έναν μαθητή. Όταν όμως η ένταση και η συχνότητα των συμπτωμάτων είναι πολύ υψηλές και εμποδίζουν την λειτουργικότητα του εφήβου, οι γονείς θα πρέπει να κινητοποιηθούν και να βοηθήσουν το παιδί τους.

Πώς να βοηθήσετε τα παιδιά στην εφηβεία να ξεπεράσουν το άγχος τους

1. Επικοινωνήστε ουσιαστικά μαζί τους. Η επικοινωνία αποτελεί το καλύτερο εργαλείο για να διαχειριστείτε το άγχος των παιδιών σας τώρα που επιστρέφουν στο σχολείο. Ακούστε όλα όσα έχουν να σας πουν τα έφηβα παιδιά σας, για τις ανησυχίες τους και τα όνειρά τους, τους προβληματισμούς που έχουν για το σχολείο και τις σχέσεις τους με τους συνομηλίκους. Στηρίξτε τα και αντιμετωπίστε με ηρεμία και ψυχραιμία τους φόβους τους. Και επικοινωνία δεν είναι μόνο μια συζήτηση, αλλά μια διαρκής παρουσία όπου θα ακούτε ενεργά τα παιδιά σας. Η σταθερή σας παρουσία θα τα βοηθήσει να νιώσουν ασφάλεια.
2. Συζητήστε τις προσδοκίες τους. Προτού ακόμα αρχίσει το σχολείο και οι μαθητές νιώσουν πιεσμένοι, μπορείτε να συζητήσετε μαζί τους για όλα εκείνα που τα αγχώνουν: σχολική απόδοση, φιλίες, ερωτικές σχέσεις, δραστηριότητες κ.λπ. Μάθετε τι προσδοκούν και βοηθήστε τα να θέσουν ρεαλιστικούς στόχους. Στόχους που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους και να μπορούν να τους υλοποιήσουν. Εξηγήστε τους ότι είναι λογικοί οι φόβοι τους και υποσχεθείτε τους ότι θα είστε δίπλα τους όταν θα νιώθουν πιεσμένα.
3. Μιλήστε τους σύμφωνα με την ηλικία τους. Η εφηβεία είναι πολύπλοκη. Τα παιδιά σας πλέον είναι απρόβλεπτα και τα απασχολούν οι σχέσεις τους με τους συνομηλίκους τους περισσότερο από ποτέ. Προσπαθούν να ανταπεξέλθουν σε σχέσεις με ενηλίκους και εκτίθενται καθημερινά στην τάξη, στην παρέα και στις δραστηριότητες που λαμβάνουν μέρος. Αντιμετωπίζουν πολύπλοκες συμπεριφορές αποδοχής, απόρριψης, εμπιστοσύνης, προδοσίας κ.λπ. Δώστε τους χώρο να αυτονομηθούν και θυμηθείτε ότι δεν μιλάτε σε παιδιά, αλλά σε μελλοντικούς ενήλικες, με άποψη και πολύπλευρες ανάγκες. Μιλήστε τους περισσότερο ενήλικα, λιγότερο παρεμβατικά και καθόλου αυταρχικά.
4. Μην γίνεστε υπερπροστατευτικοί. Θέλετε να λύσετε τα προβλήματα των παιδιών σας. Όλα. Ναι, είναι λογικό, όλοι οι γονείς το θέλουμε. Δεν χρειάζεται όμως. Καλύτερα να συμβουλεύετε τα παιδιά σας, να τα στηρίζετε και να είστε εκεί όταν χρειάζονται τη στήριξή σας. Καθοδηγήστε τα παιδιά σας να λύσουν τα προβλήματά τους, παρά να τα λύσετε εσείς για λογαριασμό τους. Τα οφέλη θα είναι πολύ πολύ περισσότερα.
5. Συνεργαστείτε με τους καθηγητές. Οι καθηγητές είναι σύμμαχοί σας, όχι αντίπαλοι. Νοιάζονται κι εκείνοι για τα παιδιά σας, τα στηρίζουν, και εκτός από γνώσεις τους μαθαίνουν και αρχές και θέλουν να τα δουν να επιτυγχάνουν και να είναι ήρεμα και ευτυχισμένα. Μιλήστε μαζί τους, ανταλλάξτε γνώμες και πληροφορίες και βρείτε πώς μπορείτε να βοηθήσετε ο ένας τον άλλο, με απώτερο σκοπό να βοηθήσετε τα παιδιά σας.