Πώς να βοηθήσετε κάποιον που έχει Αλτσχάιμερ

Παρατηρείτε τον άνθρωπό σας να ξεχνάει ονόματα και πρόσφατα γεγονότα; Να χάνει προσωπικά του αντικείμενα και να μην θυμάται που τα έχει βάλει; Χάνει τον προσανατολισμό του στο χώρο και δεν γνωρίζει πώς να γυρίσει σπίτι; Η νόσος Αλτσχάιμερ αποτελεί την πιο συχνή μορφή άνοιας. Στην Ελλάδα οι ανοϊκοί ασθενείς είναι περισσότεροι από 200 χιλιάδες. Στην Ευρώπη τα άτομα που έχουν νοσήσει υπολογίζονται στα 10 εκατομμύρια και σε ολόκληρο τον κόσμο ξεπερνούν τα 44 εκατομμύρια. Προβλέψεις υπολογίζουν ότι μέχρι το 2050 θα έχουν ξεπεράσει τα 115 εκατομμύρια σε παγκόσμια κλίμακα.

Τι είναι η νόσος Αλτσχάιμερ και ποια τα συμπτώματά της

Πρόκειται για μια εκφυλιστική νόσο του κεντρικού νευρικού συστήματος που εκδηλώνεται με την απώλεια πνευματικών λειτουργιών του εγκεφάλου που προϋπήρχαν. Χαρακτηρίζεται από την εναπόθεση στον εγκέφαλο δύο παθολογικών πρωτεϊνών, της β-αμυλοειδούς και της πρωτεΐνης-Τ. Η παρουσία τους προκαλεί δυσλειτουργία των νευρικών κυττάρων και στη συ συνέχεια τη νέκρωσή τους . Οι αλλοιώσεις αυτές φέρνουν μία σειρά συμπτωμάτων όπως:

• Απώλεια της μνήμης, με συχνές επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις.
• Διαταραχές της έκφρασης και κατανόησης του λόγου.
• Έλλειψη προσανατολισμού, χάνοντας ακόμα και το δρόμο για το σπίτι.
• Δυσκολίες στην κρίση, την αντίληψη και τη λήψη αποφάσεων, ακόμα και σε απλές καθημερινές εργασίες, όπως το μαγείρεμα.
• Αλλαγές στη διάθεση, όπως κατάθλιψη και άγχος.
• Επιθετικότητα, ευερεθιστότητα και άρνηση.
• Παραληρητική σκέψη, που εκδηλώνεται με καχυποψία ακόμα και προς τους οικείους και ψευδαισθήσεις, συνήθως με πρόσωπα από το παρελθόν που δεν ζουν πια.

Παράγοντες κινδύνου και εξέλιξη της νόσου

Η γήρανση δεν οδηγεί απαραίτητα σε κάποια ανοϊκή νόσο, δεν αποτελεί φυσιολογική εξέλιξή της, αλλά επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως την ηλικία, την κληρονομικότητα, το περιβάλλον, τις αγγειακές νόσους (διαβήτης, υπέρταση κ.ά.), αλλά και από τον τρόπο ζωής (εκπαίδευση, επάγγελμα, κοινωνικές δραστηριότητες, διατροφή, φυσική άσκηση κ.ά.). Η εξέλιξη της νόσου είναι αργή και προοδευτική. Η εκδήλωση των συμπτωμάτων μπορεί να χρειαστεί κατά μέσο όρο 6-10 χρόνια για να φτάσει στο τελικό στάδιο.

Συνέπειες της νόσου Αλτσχάιμερ

• Κοινωνική απόσυρση.
• Αδυναμία ο ασθενής να αναγνωρίσει τα οικεία πρόσωπα.
• Δυσκολία στη σίτιση.
• Πτώσεις.
• Καθήλωση στο κρεβάτι και αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης.
• Οικογενειακά προβλήματα, συγκρούσεις και αισθήματα θυμού και ενοχής.

Πώς να βοηθήσετε τους ασθενείς με Αλτσχάιμερ

• Λάβετε έγκαιρη διάγνωση από νευρολόγο και κάντε πλήρεις νευρολογικές εξετάσεις.
• Φροντίστε να λαμβάνει τη σωστή φαρμακευτική αγωγή για την επιβράδυνση της νόσου (αναστολείς χολινεστεράσης και μεμαντίνη) και την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων (αντικαταθλιπτικά και αγχολυτικά).
• Προσαρμοστείτε σε αλλαγές στον τρόπο ζωής του ασθενή (διατροφή, άσκηση, σταυρόλεξα, διάβασμα κ.ά.).
• Διαμορφώστε τον χώρο του με τέτοιον τρόπο, ώστε να τον διευκολύνει να κινείται και να βρίσκει τα αντικείμενά του, χωρίς πολλές και συχνές αλλαγές.
• Δίνετέ του κάποιο ρόλο και μην τον αφήνετε μπροστά σε μια τηλεόραση, π.χ. να βοηθήσει στο στρώσιμο του τραπεζιού κ.ά.
• Να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες από τον ασθενή με Αλτσχάιμερ. Δεν μπορεί να κάνει όσα έκανε και δεν πρόκειται να θεραπευτεί επειδή το θέλει εκείνος ή εσείς. Ο στόχος θα πρέπει να είναι η επιβράδυνση της συμπτωματολογίας και η ενεργός συμμετοχή του στις καθημερινές δραστηριότητες, ώστε να μην αποσυρθεί και να μην χάσει τη λειτουργικότητά του.
• Ενημερωθείτε από έναν ειδικό και προσπαθήστε να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας προς τον ασθενή. Ο θυμός, οι ενοχές, η απογοήτευση κ.ά. μπορεί να σας καταβάλουν και πιθανώς να είναι απαραίτητο να λάβετε κι εσείς υποστήριξη, ώστε να μπορέσετε να ανταποκριθείτε στις αυξημένες ανάγκες και απαιτήσεις που έχει η φροντίδα του.

Μειώστε την πιθανότητα να εμφανίσετε κι εσείς Αλτσχάιμερ

1. Ασκηθείτε, βάζοντας στην καθημερινότητά σας περπάτημα και γυμναστική.
2. Να προσέχετε το βάρος σας κάνοντας μια σωστή και ισορροπημένη μεσογειακή διατροφή.
3. Ρυθμίστε την πίεση, τη χοληστερίνη και το σάκχαρο.
4. Σταματήστε το κάπνισμα.
5. “Γυμνάστε” το μυαλό σας με διάβασμα, ταξίδια, κατασκευές, παζλ, σταυρόλεξα, αινίγματα, επιτραπέζια παιχνίδια κ.ά.
6. Συνεχίστε να μαθαίνετε. Σπουδάστε ξανά, μάθετε μια νέα ξένη γλώσσα, εκπαιδευτείτε σε νέες δεξιότητες και γνώσεις, που θα σας βοηθήσουν να εξασκήσετε τις γνωστικές σας λειτουργίες και θα δυναμώσουν το νου σας.
7. Ενισχύστε τις κοινωνικές σας δεξιότητες. Να εκφράζεστε, να μοιράζεστε σκέψεις και συναισθήματα, να επικοινωνείτε.
8. Διαχειριστείτε το άγχος σας και κάντε ασκήσεις χαλάρωσης για να μάθετε να ηρεμείτε το μυαλό και το σώμα σας.
9. Αντιμετωπίστε τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Η κοινωνική απόσυρση και η απώλεια ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης μπορεί να οδηγήσουν σε Αλτσχάιμερ ή σε επιδείνωση της νόσου.
10. Αν υπάρχει ιστορικό στην οικογένειά σας, αν παρατηρείτε εσείς ή οι γύρω σας ότι δεν λειτουργείτε γνωστικά όπως πριν (ξεχνάτε, αποπροσανατολιζόσαστε κ.λπ.), τότε επισκεφθείτε άμεσα έναν ειδικό και ξεκινήστε τις απαραίτητες νευρολογικές εξετάσεις. Όσο πιο γρήγορα το αντιμετωπίσετε, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχετε να το επιβραδύνετε και να μάθετε να είστε λειτουργικοί.