Πώς να αντιμετωπίσετε την κοινωνική φοβία

Μήπως το ενδεχόμενο να μιλήσετε μπροστά σε κοινό σας αγχώνει δραματικά και σας δημιουργεί σωματικά συμπτώματα; Μήπως εξαιτίας αυτού του φόβου αποφεύγετε κοινωνικές καταστάσεις, επειδή πιστεύετε ότι οι άλλοι θα σας κρίνουν αρνητικά και θα γίνετε ρεζίλι; Τότε ίσως να έχετε κοινωνική φοβία αφού ζείτε με το άγχος της κριτικής από τους άλλους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την χαμηλή αυτοεκτίμηση και την πεποίθηση ότι δεν μπορείτε να εκφράσετε τις απόψεις σας και να διεκδικήσετε από τους άλλους.

Τι είναι η κοινωνική φοβία και πότε συμβαίνει

Η κοινωνική φοβία ή κοινωνικό άγχος είναι ένα έντονο και επίμονο άγχος που το άτομο βιώνει όταν εκτίθεται σε κοινωνικές καταστάσεις ή σε καταστάσεις που απαιτούν αξιολόγηση ή εξέταση από άγνωστους ανθρώπους. Το άτομο φοβάται ότι η συμπεριφορά του ή τα συμπτώματα του άγχους του θα γίνουν αντιληπτά από τους άλλους και θα τον φέρουν σε κατάσταση αμηχανίας, ντροπής ή ταπείνωσης. Παραδείγματα τέτοιων καταστάσεων αποτελούν οι δημόσιες ομιλίες, οι συζητήσεις με αγνώστους, τα ερωτικά ραντεβού ή το φλερτ, όταν γίνεται το επίκεντρο μιας συζήτησης ή στιγμές που πρέπει να γίνει διεκδικητικός, αλλά και πιο συγκεκριμένες καταστάσεις όπως το να φάει μπροστά σε άλλους, να μιλήσει με τον προϊστάμενό του, να χρησιμοποιήσει δημόσια τουαλέτα κ.ά. Το κυριότερο χαρακτηριστικό της κοινωνικής φοβίας είναι το άγχος που οφείλεται στην ανησυχία που το άτομο μπορεί να έχει για το τι σκέφτονται οι άλλοι για εκείνο. Συνήθως το σενάριο που επικρατεί είναι πως οι άλλοι θα σκεφτούν άσχημα για εκείνο και συσχετίζεται με το φόβο ότι οι άνθρωποι γύρω του θα αντιληφθούν τα συμπτώματα του κοινωνικού άγχους και κυρίως το κοκκίνισμα ή το τρέμουλο και θα γίνουν επικριτικοί μαζί του.

Είστε ντροπαλοί ή έχετε κοινωνική φοβία;

Η διαφοροποίηση της ντροπαλότητας από το κοινωνικό άγχος είναι πολύ σημαντική. Αν είστε ντροπαλοί μπορεί να μη νιώθετε άνετα ανάμεσα σε πολύ κόσμο, αλλά δεν αποφεύγετε κοινωνικές καταστάσεις, όπου θα γίνετε επίκεντρο της προσοχής, ακόμα κι αν αισθάνεστε άσχημα. Επίσης, δεν βιώνετε με ένταση τα σωματικά συμπτώματα που βιώνει ένα άτομο που υποφέρει από κοινωνική φοβία σε μια ανάλογη περίσταση. Τα άτομα με κοινωνική φοβία αποφεύγουν καταστάσεις που τους προκαλούν έντονο άγχος, ακόμα κι αν δεν είναι ντροπαλά στις προσωπικές τους σχέσεις. Ακόμα κι αν είστε ντροπαλοί μπορείτε να έχετε μια ζωή που απολαμβάνετε και σας γεμίζει, δίνοντας περισσότερη έμφαση σε όσα κάνετε μόνοι σας και σας χαρίζουν ικανοποίηση. Αν πάλι η ντροπαλότητα σας εμποδίζει να ζήσετε όσα θέλετε και σας κάνει δυσλειτουργικούς σε συγκεκριμένες καταστάσεις, τότε θα μπορούσατε να βελτιώσετε αυτή τη συμπεριφορά.

Τι μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε το κοινωνικό άγχος

• Μάθετε τι σας φοβίζει. Εντοπίστε τις καταστάσεις που σας προκαλούν έντονο κοινωνικό άγχος, αξιολογήστε τις και προσπαθήστε να βρείτε τι είναι εκείνο που κάνει κάθε μία από αυτές να μοιάζουν σαν τον προσωπικό σας «μπαμπούλα» και σας δυσκολεύει να τις αντιμετωπίσετε.
• Διαχειριστείτε το άγχος σας. Μάθετε να διαχειρίζεστε το άγχος σας μέσα από τεχνικές χαλάρωσης, όπως είναι οι διάφορες ασκήσεις αναπνοής, οι νοερές εικόνες κ.ά. Με αυτό τον τρόπο θα διατηρήσετε το άγχος σε ανεκτά επίπεδα.
• Αλληλεπιδράστε με τους γύρω σας. Μιλήστε με φίλους και βγείτε μαζί τους, δοκιμάστε με πρόσωπα οικεία να πάτε σε μέρη που σας αγχώνουν, μιλήστε με αγνώστους κάνοντας μικρούς κοινωνικούς διαλόγους, π.χ. ρωτώντας την ώρα ή ζητώντας να σας εξηγήσουν πώς θα πάτε κάπου. Η ανθρώπινη επικοινωνία απογυμνωμένη από το φόβο της κριτικής θα σας βοηθήσει να σκεφτείτε διαφορετικά.
• Κάντε ψυχοθεραπεία. Με τη βοήθεια ενός ψυχολόγου μάθετε να αναγνωρίζετε και να διαχειρίζεστε τις δυσλειτουργικές εκείνες σκέψεις και τις γνωσιακές διαστρεβλώσεις που σας προκαλούν άγχος και ένταση, προκειμένου να τις αντικαταστήσετε με ρεαλιστικές σκέψεις, που στηρίζονται στη λογική.
• Εκτεθείτε σταδιακά. Αν δεν αντιμετωπίσετε την κατάσταση που σας προκαλεί φόβο και άγχος, την επόμενη φορά που θα αντιμετωπίσετε μια παρόμοια περίσταση θα συμπεριφερθείτε πιθανώς με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που συμπεριφερόσασταν και πριν τη θεραπεία. Είναι λοιπόν απαραίτητο να τολμήσετε.