Η καλή ψυχική υγεία είναι δικαίωμα όλων

Πολύ προτού οριστεί η 10η Οκτωβρίου ως η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, με σκοπό την ευαισθητοποίηση των πολιτών για τις ψυχικές διαταραχές, η αντιμετώπιση των ψυχικά ασθενών ήταν ποτισμένη με φόβο και ρατσισμό. Σήμερα, που η ψυχική υγεία όλων πλήττεται καθημερινά από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε και οι ψυχικά ασθενείς αποτελούν την τελευταία έγνοια της κοινωνικής πρόνοιας, δεν είναι άσκοπο να θυμόμαστε την ιστορία. Όχι μόνο την πρόσφατη, με την ντροπή της Λέρου, αλλά και την παλαιότερη, τότε που η πολιτική εισέβαλε στα ψυχιατρεία.

Πριν ακόμα ξεκινήσει το Ολοκαύτωμα από το ναζιστικό καθεστώς του Χίτλερ, οι πρώτοι που βίωσαν την μαζική εξόντωση ήταν οι ψυχικά ασθενείς. Το «Πρόγραμμα Ευθανασίας Τ-4» (Aktion 4) έθεσε σε λειτουργία ο ίδιος ο Χίτλερ και είχε σκοπό την εξόντωση στοιχείων του πληθυσμού που «απειλούσαν» την καθαρότητα της γερμανικής φυλής. Περίπου 200.000 άνθρωποι εκτελέστηκαν το διάστημα 1939-1944, άνθρωποι που χαρακτηρίζονταν ανάπηροι, παραμορφωμένοι ή έπασχαν από διανοητικές ασθένειες. Στα θύματα περιλαμβάνονται και χιλιάδες παιδιά, ακόμα και βρέφη, που αφέθηκαν να πεθάνουν από ασιτία. Οι ίδιοι τους περιέγραφαν ως φόνους από οίκτο, αλλά στην πραγματικότητα εξυπηρετούσαν το πρόγραμμα ευγονικής των ναζί για την ιδέα της Άριας φυλής. Σύμφωνα με το πρόγραμμα Τ-4 οι άνθρωποι αυτοί ήταν ανάξιοι να ζήσουν και αποτελούσαν βάρος για την Γερμανία, ενώ χαρακτήριζαν τους ασθενείς «χαραμοφάηδες» που επιβάρυναν οικονομικά τον γερμανικό λαό.

Οι πρώτοι θάλαμοι αερίων δοκιμάστηκαν στα ψυχιατρικά άσυλα της Γερμανίας και της Αυστρίας. Ήδη λειτουργούσε το πρόγραμμα υποχρεωτικής στείρωσης των ψυχικά ασθενών ως αποτέλεσμα του γερμανικού «Νόμου για την Πρόληψη Απογόνων των Κληρονομικώς Ασθενών». Οι ασθενείς δολοφονούνταν σε θαλάμους αερίων με δηλητηριώδη αέρια, αλλά και με ασφυξία, δηλητηρίαση, επιβεβλημένη ασιτία και υπερβολική χορήγηση φαρμάκων. Πολλά από τα θύματα χρησιμοποιήθηκαν ως ζωντανά πειραματόζωα πριν θανατωθούν. Αν και το πρόγραμμα διεκόπη προσωρινά το 1941, λόγω της διαμαρτυρίας πολλών ηγετικών προσώπων της Εκκλησίας, συνεχίστηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης με μεγαλύτερη μυστικότητα. Μέχρι το τέλος του 1941 ο ένας στους τρεις ασθενείς των ψυχιατρικών ασύλων της Γερμανίας είχε θανατωθεί. Τελικά, το πρόγραμμα σταμάτησε με την λήξη του πολέμου.

Σήμερα 10 Οκτωβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, πάρτε θέση στη μάχη κατά της άγνοιας και της προκατάληψης. Αφήστε τα ταμπού, το φόβο ή την άγνοια και ενημερωθείτε ή ζητήστε βοήθεια για εσάς ή τους άλλους. Η καλή ψυχική υγεία είναι δικαίωμα όλων μας.

Αλλάξτε αντίληψη, δώστε ελπίδα!