Αυτισμός και Εργοθεραπεία

Ο Αυτισμός ή Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος, αποτελεί ακόμα και σήμερα, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην ιατρική έρευνα, αφού παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει στους τομείς της διάγνωσης και της θεραπευτικής παρέμβασης, δεν έχουν αποκρυπτογραφηθεί σε μεγάλο βαθμό οι αιτίες που οδηγούν στην εμφάνισή του.

Τι είναι ο Αυτισμός

Η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος αποτελεί μια σοβαρή νεύρο-ψυχιατρική αναπτυξιακή διαταραχή η οποία φαίνεται πως έχει ισχυρή γενετική βάση. Χαρακτηρίζεται από σημαντική έκπτωση σε τομείς όπως η επικοινωνία και η κοινωνική αλληλεπίδραση, ενώ παράλληλα παρατηρούνται περιορισμένες επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, ενδιαφέροντα ή δραστηριότητες. Εμφανίζεται από τη γέννηση και διαρκεί για ολόκληρη τη ζωή του ατόμου, ενώ η διάγνωση του γίνεται με ασφάλεια, συνήθως από την ηλικία των 3 ετών αν και παρατηρούνται κάποια πρώιμα στοιχεία από τους πρώτους ακόμα μήνες της ζωής. Η συχνότητα εμφάνισης παρουσιάζει αυξητικές τάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο ενώ η αναλογία ανάμεσα σε αγόρια και κορίτσια είναι 4:1. Σε σημαντικό βαθμό ο Αυτισμός συνυπάρχει με νοητική καθυστέρηση, ωστόσο υπάρχει ένα ποσοστό ανθρώπων που ενώ βρίσκονται διαγνωστικά στο Αυτιστικό φάσμα, εμφανίζουν κανονικό φυσιολογικό ή και υψηλότερο αυτού, δείκτη νοημοσύνης.

Η θεραπευτική παρέμβαση

Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, ώστε να ενταχθεί το συντομότερο δυνατόν σε ένα αυστηρά εξατομικευμένο πρόγραμμα πρώιμης παρέμβασης (από την προσχολική δηλαδή ηλικία). Το πρόγραμμα σχεδιάζει και εφαρμόζει μια διεπιστημονική ομάδα που συνήθως αποτελείται από Παιδοψυχίατρο, Εργοθεραπευτή, Λογοθεραπευτή, Ειδικό Παιδαγωγό, Παιδοψυχολόγο και κάποιες φορές Φυσικοθεραπευτή.

Ο ρόλος της Εργοθεραπείας στην θεραπευτική παρέμβαση

Η επιστήμη της Εργοθεραπείας έχει ως πυρήνα της, την βελτίωση του επιπέδου συμμετοχής αλλά και της απόδοσης του ατόμου σε τομείς όπως οι δραστηριότητες καθημερινής ζωής, η εκπαίδευση, η ψυχαγωγία αλλά και η ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων, τομείς δηλαδή όπου παρατηρούνται σημαντικές εκπτώσεις στα άτομα με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος.

Ο Εργοθεραπευτής με τη χρήση αξιολογητικών εργαλείων αλλά και μέσω της παρατήρησης και της συλλογής πληροφοριών από το οικογενειακό και πιθανόν το σχολικό περιβάλλον του ατόμου, διαμορφώνει το αναπτυξιακό του προφίλ όπου καταγράφονται οι τομείς στους οποίους παρατηρείται καθυστέρηση αλλά και αυτοί στους οποίους δεν παρατηρείται καμία απόκλιση σε σχέση πάντα με τα στάδια της φυσιολογικής ανάπτυξης. Ολοκληρώνοντας λοιπόν την αξιολόγηση, είναι σε θέση να οριοθετήσει τους στόχους της θεραπευτικής παρέμβασής του καθώς και το πλαίσιο αναφοράς (ένα από τα πιο γνωστά και αποδεκτά Εργοθεραπευτικά πλαίσια αναφοράς θεωρείται η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση), τις μεθόδους και τα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσει για την επίτευξή τους. Η παρέμβαση του Εργοθεραπευτή ωστόσο δεν εξαντλείται μόνο στο πάσχον άτομο αυτό καθ’αυτό, αλλά περιλαμβάνει την ενημέρωση αλλά και εκπαίδευση των μελών της οικογένειάς του, των δασκάλων του αλλά και των άλλων μελών της διεπιστημονικής ομάδας σε χώρους όπως το σπίτι, το σχολείο, το θεραπευτικό πλαίσιο στο οποίο παρακολουθείται και στην κοινότητα.

Απώτερος σκοπός της εργοθεραπευτικής παρέμβασης και στην Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος, είναι η κατάκτηση του μέγιστου δυνατού επιπέδου ανεξαρτησίας και λειτουργικότητας για το άτομο και κατ’επέκταση και για την οικογένειά του.